Oruç Nedir? Orucu Bozan ve Bozmayan Durumlar Nelerdir?
ORUÇ Islâmın beş şartından birisi de oruçtur Hicretin ikinci senesi farz kılınmıştır Kitap, Sünnet ve icma ile sabittir
Oruç insanın imsak vaktinden güneşin batışına kadar, yemekten, içmeden, cinsel münâsebetten kendini men etmesidir
Ramazan ayına oruç ayı denir Oruca nıyyet şarttır Kalben niyet kâfidir Dil ile de söylemek menduptur
ORUCUN KISIMLARI
Oruç altı kısımdır Bunlar 1 - Farz, 2 - Vacip, 3 - Sünnet, 4 - Mendup ve Mustehap, 5 - Nafile, 6 -Mekruh
1 - Farz Oruç Ramazan orucu ile bunların kazası ve keffaret orucu farzdır
2 - Vâcıp Oruç Nezir orucu, bozulan nafile orucun kazası
3 - Sünnet Oruç Muharremin 9, 10 ve 11 'inde tutulan oruçtur
4 - Mendup ve mustehap Oruç Her ayın
13, 14, 15 Günleri ile Pazartesi, Perşembe günleri tutulan oruç ve Ramazandan sonra Şevval ayında 6 gun tutulan oruçtur
5 - Nafile Oruç Hiç bir muayyen vakıte münhasır olmadan kerahat vakitleri hanemde tutulan oruçtur
6 - Mekruh Oruç Bu da ıkı kısımdır
1 - Tenzfhen Mekruh Muharremin yalnız 10'unda aşure orucu nevruz gunu ve tayın edilerek tutulan Cuma ve Cumartesi orucu mekruhtur
2 - Tahnmen Mekruh Ramazan bayramının birinci gunu, Kurban bayramının birinci, ikinci, uçuncu, dördüncü gunu tutulan oruçturORUÇ KİMLERE FARZDIR.
Ramazan orucunun bir kimseye farz olması ıcim o kimsenin
1 - Müslüman olması lazımdır
2 - Akıllı olması lazımdır
3 - Buluğa ermiş (çocukluktan kurtulmuş olması lazımdır)
4 - Sıhhatli olmalıdır (Hastalara edası farz değildir, iyileşince kaza ederler )
5 - Bir yerde devamlı ikamet etmeleri lazımdır (Misafir iseler, misafirlikten sonra eda ederler )
6 - Kadınların hayız ve nıfas halinde olmamaları gerekir (Bunlar da sonra kaza ederler)
Not Butun bunlara sahip olan kimse orucun sıhhati bakımından nıyyet etmelidir Aksı halde orucu sahih olmaz
ORUCU BOZMANIN CEZASI
Oruç bir ibadettir Ona başlamakla borç olur Onu bozmak günahtır Farz olan Ramazan orucunun dünyevi cezası keffarettır Keffaret 60 gunluk oruç olup bir gun de kazası olmakla 61 gun eder Diğer oruçları yalnız kaza etmek kafidir
Orucu bozan şeylerin bir kısmı yalnız kazayı icap ettirir
Şöyle ki Kendisinde gıda, deva, lezzet ve menfaat bulunan bir şey yemek orucu bozar keffâretı gerektirir
Fakat bunlar olmazsa keffaret lazım gelmez Yaraya akıtılan bir ilaç gibi
ORUÇLU KİMSEYE MEKRUH OLAN HALLER
1 - Ab dest veya gusulde ağıza ve buruna su çekerken suyu bol kullanıp ağızda tutmak mekruhtur
2 - Oruçlu kimsenin pişen yemeğin tadına bakması (kotu huylu kocası olan kadınlar ıçm bir mahzur yoktur )
3 - Oruçlu kimsenin satın alacağı ya bal vs tadına bakması mekruhtur
4 - Evvelce çiğnenmiş bir sakızı çiğnemek mekruhtur (Erkekler ıçm oruçlu değilken de sakız çiğnemek kerihtir )
5 - Oruçlu kimsenin hareketini azalmak ıçm soğuksu ile yakınması mekruhtur
6 - Oruçlu kimsenin zevcesıyle çıplak sarmaş dolaş olması mekruhtur
7 - Halsiz kalacak kadar kan aldırmak
ORUCU BOZUP YALNIZ KAZA İCAB EDEN HALLER
1 - Çığ pırı ne yemek, un yemek, hamur yemek
2 - Çok tuz yemek, az tuz yemek keffaretı gerektirir
3 - Pamuk, kağıt gibi yenmeyen bir şey yemek
4 - Zeytin çekirdeği ve buna benzer bir şey yemek
5 - İğne yaptırmak ilaç almak
6 - Boğaza kaçan yağmur veya kar suyu kendi iradesi dışında yutmak
7 - Abdest alırken boğaza su kaçması
8 - Olgunlaşmamış bir meyvayı yemek
9 - Toprak yutmak
10 - Kulağa yağ veya su damlatmak
11 - Ağız dolusu kusmak
12 - Ağız içinde kalan nohut tanesi kadar bir maddeyi yemek
13 - Unutarak bir şeyi yeyıp içen bırkemsenın orucunun bozulduğunu zannederek yeyıp içmesi
14 - Sabah olduğu halde olmadı zannedip sahur yemek
15 - Geceleyin niyeti unutulan, gunduz niyeti edilen oruç bozulursa kaza lazım gelir
16 - Güneş batmadan battı zannedip iftar etmek
17 - Bir kimse oruçlu iken sefere çıksa yolda orucunu bozsa kaza icap eder
18 - Uyurken birisi tarafından boğazına su dökülmesi
19 - Oruçlu olduğunu bilen bir kimse ağzına aldığı renkli bir ipliğin suyunu yutsa orucu bozulur 2Ü - Karı kocanın şehvetle öpüşmesinde inzal vaki olsa oruç bozulur
21 - Ramazan orucundan başka bozulan butun oruçların kazası gerekir Ancak Ramazan orucu bilerek bozulursa keffaret ıcab eder
ORUCU BOZULUP KEFFARET İCAP EDEN HALLER
1 - Oruçlu olduğunu bilerek yeyıp içmek
2 - Az miktarda tuz yemek
3 - Ağzına giren yağmur ve kar suyunu isteyerek yutmak
4 - Sigara içmek
5 - Enfiye çekmek
6 - Çığ et yemek
7 - Kıl vesaire gibi yenmesi adet olan bir şeyi yemek
8 - Karısının veya başka birinin lezzet almak için tukruğunu yutmak
9 - Oruçlu olduğu halde cinsi münasebette bulunmak
10 - Kan aldırdıktan veya karısını şehvetle öptükten sonra oruç bozuldu zannıyla b bozmak
11 - Bir kimse ramazanda ıhtılam olsa orucu bozuldu zannıyla iftar etse kaza lazın bununla orucun bozulmayacağını bile bile iftar etse keffaret lazım gelir
12 - Orucunu bozan kimseye o gun bir baygınlık halı arız olsa keffaret sakıt olur
ORUCU BOZMAYAN ŞEYLER
1 - Oruçlu olduğunu unutarak yemek, içmek, cinsi münasebette bulunmak
2 - Uyurken ıhtılam olmak
3 - Karısını sadece öpmek ve tutmak
4 - Kadına şehvetle bakmak suretiyle inzal olmak
5 - Gusul icap eden kimsenin sabahleyin gusletmesi
6 - Ağzına gelen balgamı yutmak
7 - Genzinden gelen akıntıyı yutmak
8 - Ağzına alınan ilacın tadının boğaza ulaşması
9 - Ağız içinde kalan nohuttan ufak şeyin yutulması
I 0 - Bıyık yağlamak
11 - İradesi dışında kusmak 1 2 - Kan aldırmak
13 - Sürme çekmek
14 - Ab dest ve gusulde ağız içinde kalan yaşlığın tukruk ile birlikte yutulması orucu bozmaz
15 - Dişlerin arasında çıkan kan az olur, tukruğe galip olmazsa oruç bozulmaz Eğer bu kan tukruge müsavi veya daha fazla ise orucu bozar
16 - Bir illetten dolayı ağızdan çıkan boğaza akan su orucu bozmaz
17 - Gözyaşı ve alınterı ağıza gitse az miktarı orucu bozmaz, çoğu bozar
18 - Ağrıyan bir dişe konulan bir karanfilin tadı boğaza gitse orucu bozmaz Karanfil ağıza giderse orucu bozar
19 - Renkli bir ip parçasını ağıza giderse orucu bozar
20 - Ağız içinde kalan nohut tanesinden kuçuk şeyler orucu bozmaz
21 - Göze dökülen ilaç orucu bozmaz
ORUÇ TUTMAMAYI VE BOZMAYI GEREKTİREN HALLER
Hasta olmak, yolcu olmak, mecburilık, gebelik ve emziklilik, dermansızlık, düşkünlük ve ihtiyarlık
1 - Hasta olmak Bir hasta oruç tuttuğu takdirde hastalığın artmasından veya uzamasından korkarsa, bilahare kaza etmek üzere tutmayabilir veya bozabilir
2 - Yolculuk Bir kimse uç gunluk veya onsekız saatlik bir mesafeye yolculuk yapmış olursa, bilâhare kaza etmek üzere oruca nıyyet etmez
3 - Mecburılık Tarafından orucun bozulması için zorlanırsa bozmadığı takdirde öldürülmesi soz konusu ise
4 - Gebelik ve mezıklılık Gebe olan veya bir çocuğa sut veren kadın, kendine veya çocuğa bir zarar gelmesinden korkarsa bilahare kaza etmek şartıyla orucu bozabilir
5 - Açlık ve susuzluk Bir kimse açlıktan ve susuzluktan dolayı aklını kaybedeceğini tecrübeyle veya musluman bir tabibin ıkazıyla anlarsa orucunu bozar
6 - Düşkünlük ve ihtiyarlık Oruç tutmaya gucu yetmeyen çok yaşlı kimseler de oruçtutmazlar
Bunlara kazası da şart olmadığından, fidye verirler
Fidye ne demektir?Hükmü nedir?
Sözlükte bir kimseyi bulunduğu sıkıntılı durumdan kurtarmak için ödenen bedel anlamına gelen fidye, dinî bir terim olarak, esaretten kurtulmak için ödenen bedeli veya bazı ibadetlerin eda edilmemesi ya da edası sırasında birtakım kusurların işlenmesi halinde ödenen dînî-malî yükümlülüğü ifade eder.
İbadetlerle ilgili fidye, oruç ve hacda söz konusu olmaktadır. İhtiyarlık ve şifa ümidi olmayan bir hastalık sebebiyle oruç tutamayan kimse, daha sonra kaza etmesi mümkün olmadığından her gününe karşılık bir fidye öder. Bu durumdaki bir kimsenin fidye ödemesi vaciptir. Kur'an-ı Kerim'de, "Oruç tutmaya güç yetiremeyenler, bir fakir doyumu kadar fidye öder." (Bakara 2/184) buyurulmaktadır. Bu ayetten hareketle fidye miktarının, bir kişiyi bir gün için doyuracak yiyecek olarak anlaşılmıştır.
Hac ve umre için ihrama giren kişilere bazı hususlar yasaklanmıştır. Hastalık veya başka bir sebeple ihram yasaklarından birini çiğnemek zorunda kalan kimse, fidye olarak üç gün oruç tutma veya altı fakiri doyurma ya da kurban kesme hususunda muhayyerdir. Fidye olarak kesilen kurbanlar Harem bölgesinde kesilmesi gerekir. Oruç tutma ve fakir doyurma ise, her yerde olabilir.
İmsak ne demektir?
Sözlükte kendini tutmak, engellemek, el çekme, geri durma anlamlarına gelen imsâk, dini bir kavram olarak, fecr-i sadıktan, güneş batıncaya kadar yemeden, içmeden, cinsî münasebetten ve diğer orucu bozan şeylerden uzak durmak, el çekmek demektir.
İmsâk, orucun tek rüknüdür. Kur'an-ı Kerim'de, "Artık (ramazan gecelerinde) onlara yaklaşın ve Allah'ın sizin için takdir ettiklerini isteyin. Sabahın beyaz ipliği (aydınlığı), siyah ipliğinden (karanlığından) ayırt edilinceye kadar yeyin, için, sonra akşama kadar orucu tamamlayın." buyurulmaktadır (Bakara 2/187). Oruç yasaklarının başladığı fecr-i sâdık, yani tan yerinin ağarmasına, imsak vakti denir. Bununla yatsı namazının vakti çıkmış, sabah namazının vakti girmiş olur. Bu vakit aynı zamanda sahurun sona erip, orucun başladığı vakittir. Oruç yasaklarının sona erdiği, güneşin batma vaktine ise iftar vakti denir. Bu vakitle birlikte akşam namazının vakti girmiş olur. Gündüz ve gecenin tam olarak teşekkül etmediği yerlerde, imsak ve iftar vakitleri, buralara en yakın normal bölgelere göre belirlenir.
Uçakla seyahat yapan oroçlu şahıs iftarını nasıl yapar?
Seyahate çıkan kişilerin, imsak ve iftarları bulundukları yere göre yapmaları gerekir. Uçakla seyahat eden oruçlu kişiler de, uçuş esnasında uçağın üzerinde bulunduğu yere göre imsak ve iftar yapmalıdırlar. Ancak çok hızlı uçaklarla kıtalararası yolculuk yapılması durumunda, imsak ile iftar arasında süre, anormal ölçüde kısa veya uzun olabilmektedir. Bu durumda, yolculuk yapacak kişi orucunu kazaya bırakabilir. Ancak oruca başlamış ise, imsake başladığı yere göre iftar edebilir.
Yorumlar